logo

Wilt u via de email op de hoogte worden gehouden van onze activiteiten, meld u dan aan voor onze nieuwsbrief.

U kunt bekijken welke lezingen we in het verleden hebben georganiseerd en welke cursussen.

Cursus najaar 2014

In het najaar van 2014 heeft het Filosofisch Café Hoogeveen de cursus:

Kritische theorie, structuralisme en postmodernisme

georganiseerd. Deze is gegeven door drs. Arend Jagersma, filosoof.

Na een optimistisch begin van de twintigste eeuw delen twee ontwrichtende wereldoorlogen een zware klap toe aan de aspiraties van de moderne wijsbegeerte. De toonaangevende filosofen in de tweede helft van de twintigste eeuw zijn overwegend van oordeel dat de fundamentele vragen en de daarop geformuleerde antwoorden opnieuw dienen te worden doordacht. In het kader van de verwerking van het oorlogstrauma wordt vooral het erfgoed van de Verlichtingsdenkers kritisch onder de loep genomen. Zo vellen Adorno en Horkheimer een vernietigend oordeel over het optimistische en rationele beheersingsstreven van de moderniteit, waarvan zij het totalitaire karakter menen te hebben blootgelegd, en dat zij mede verantwoordelijk stellen voor de catastrofe van de jaren dertig en veertig. Met hun neomarxistische "kritische theorie" pogen ze het tij te keren. Tot deze "Frankfurter Schule" wordt ook Habermas gerekend, een van de meest gezaghebbende nog levende filosofen van deze tijd. Hannah Arendt houdt zich eveneens intensief bezig met het vraagstuk van het totalitarisme, waarbij zij nieuwe mogelijkheden ziet voor een herwaardering van het Kantiaanse gedachtegoed.

Structuralisten als Foucault daarentegen betogen dat het tijdperk van het geloof in het vrije, soevereine subject ten einde is, en dat na de dood van God (Nietzsche) de dood van de mens niet kan uitblijven. Desalniettemin blijft Foucault oproepen tot verzet tegen disciplinerende krachten. Postmoderne denkers als Lyotard en Derrida keren zich op hun beurt tegen de traditie van de "Grote verhalen" en hopen met deconstructivistische analyses perspectieven op heterogeniteit te openen, hetgeen intrigerende reacties heeft opgeroepen van Rorty, Taylor en Sloterdijk.